11 zkąd herby rycerstwa sławnego królewstwa poskiego wielkiego księstwa litewskiego rukiego mazowieckiego zmudzkiego y inszych państw do tego królewstwa należących książąt y panów początek swój mają przypatrz sie czytelniku tej twarzy ozdobnej przezroczystemu słońcu jasności podobnej obacz tę mądre ludzi jako jej pilnyję a te mężne rycerze  co jej wsługują onacz to święta cnota która od dawnego wieku matka własna jest królewstwa polskiego przez którą bóg statecznym rozumu dodaje przez nie też y rycerzom mężnych sił dostaje a już więtszej niż słońcu ażyczył jej mocy bo tak świeciw dzień biały jako ciemnej nocy
	12 przemova dla orła klejnotu królestwa polskiego okaż nam miŁy orle cnote przyrodzoną a uwielbi dziatki swe pierwsza sława ona dla którego  z twego gniazda słyneły szeroko a wszystkim się narodom podałyna oko zgnuśniałeś jakoś tteraz choć  masz więcejdzieci ona twa mężna śiła bardzo  lezie w śmieci gniazdo twoie targają nieślachetnie wrony a dziatki twe zanoszęna pogańskie strony wszak to masz przyrodzenia że krzywdy wetujesz a przecz sie w mężnej sile swoicy dsiś nie czujesz przetoż bóg ostre zęby wprawil w piersi twoje abyś tymśmelej drapał przeciwniki swoje
	13 najasnienszemu a niezmncię żonemupanu panu stephanowi pierwszemu z łaski bożej królowi polskiemu wielkiemu książęciu litewskiemu, ruskiemu,pruskiemu,mazowieckiemu zmodskiemu,inflanckiemu,wołyńskiemu i siedmigrdkiemu sć. panu miłościwemu wierny poddany służbę naniższa ofiaruje nad wszystkich na pułnoc króle nazacniejszy królu niewycieżony iż czas terazniejszy tak samopas rospuścił jeżeli wszetheczne mówiczludźmi zacnymi za bardzobespieczne tegoacz nam filozof sławny zakazuje wczasłoż niepowściągliwym droge wkakuje aut quam rarifsime ,aut quam grauifsime cum proceribus conuiuandum effe ,dixit socrates ja królu najasnijszy iż sie ważę tego wówić z tobą w wirszach swych znam na sie same nie mój rozum/duch pański każe pioru memu by podało przed oczy królowi zacnemu ludu któregoć zwierzył poczet tak niemały być sie sprawy każdego jawniej okazały bo to jest wola jego  /co znać dają świeci by czwłowiek sprawiedliwy był w wiecznej pamięci a pogani co jest bog choć tego nie znali pamięć dobra nad słoto droższa powiedali :7 bion boristenites,gloriam matrem annorum effe dicebat: ob id opinor,quod cum homiis vitafit breuis, honestamemoria in multa fecula propagatur lae:lib 4,cap 7 a gdyż to sam bóg chce mieć od czasu dawnego każe zawsza wspomninać sprawy poczciwego chce aby potomkowie nimi siecieszyli a sami ich przykładem aby także  żyli nie mój dowcip o królu święt wola jego tobie godność  w potomkach pakazuje taką pokazujeć męstwo ichy cnotę wszelaką chce by insze narody zacność  ich poznały a także jak y ony w cnocie sie kochały
	14 gdyż cnota umie wszystkie co w niej kochają tak zacnymi pokazać choć złota nie mają dyogenes filosof takiprzykład dawał co za pozytek cnoty jawnie to wyznawał multos quidem videre coludentes & discursantes , cos autem qui operam virtuti darent ,non, stob,:ser.2 Iż cnota w tym królewstwietu ma gniazdo swoje a ta sie sama szczyci to rycerstwo swoje: ciebie sam bóg tej cnoty uczynił hetmanem między inszemi królami nieposlednim panem wpatrzywszy potomka z narodu takiego gdzie ta pani mieszkała od czasu dawnego wgarził cesarze /króle /już korponowane także insze monarchyod ludzi obrane bo to on ma napieczy /aby pokornego wyniosł znacznie ku gorze /a tłumił hardego co nam y on poganin jawnie dał znać o nim kiedy to chciano wiedzieć w onym wieku po nim aesopus a chilone rogatus quid faceret IV piter  :excelsa inquit , deprimit, extollit humilia .bru:lib: 6.c.5 rownać zacność trwa z dawna  była ze wszystkiemi hojnie cnota bogaćił ciebie przed drugimi od piąci seth lat sławia zacne przodki twoje kronikarze węgierscy /y mężne ich boie zowa je miłosniki ojczyzny wielkimi wodzami siedmigrodzkiej ziemie przedniejszymi jeszcze za króla bele w węgrzech najpierwszego kto chce czytać tam najdzie sprawy przodka twego ciebie teraz wtym wieku okazawszy znacznie czego tu mój głupi wiersz niewypowie bacznie: rosławiwszy męstwo twe po światu szeroko podał cie z swojiej ręki rycerstwu zacnemu iseus sophista ,iquem omnia benefecisse dixit :haesit scutum scuto , galeae galea ,atoss viro vir ja chcąc dać pewny dowódo tej swojey mowie racz przecztać te ksiąszki z tych sie dowiesz wszego obaczysz zacność dawna rycerstwa swojego a poznasz po tych znaków iż nie w jednym gnazdzie najdzisz cac kronomi wymowa rownego a tak jako ligurgus najdziesz porzadnego
	15 wszystkie twoje przodkowie tak pocexchowali chcąc by je potomkowie ich potym poznali niezmiemłac w nich cnota chęci do dobrego a zwłaszcza v potomków, herbu prawdziwego są y cechy co nimi znaczono niecnote co dziś sobie potomstwo liczy za sromotę lecz poczciwie żywiącym jak mnimam nie wadzi cudza wina żadnego nigdy nieszkaradzi teopompus generosos iudicados dicebat,non qui a bonis & pbis procreati sut, fed qui bonitate & pbitatem pfiternentur a tak wielmozny królu, oglądaj te znaki jako on agamemnon hetman greków, mężnych abo sylla /scipio w rzymian potężnych dyzrzysz tu roklesowi śmiałością rownego a tak jako hannibal najdziesz dowcipnego najdziesz y gospodarze /najdziesz y myśliwe: najdziesz jako thebanskie /pany sprawiedliwe: najdziesz y takie którzy równi kurcyusom tu bóg wszystkie cnotliwe /mężne w kupę złożył a ciebie nad tym wszystkiem przedniejszym położył naprzykład cię z swejręki królom ziemskim podał a chce byś im hetmanił i śmiałośći dodał przez cię tu chce porządek w tym państwie uczynić a przeklętą swą wolą już w tym wieku zmienić tyś jest bicz z bożej ręki na pychę podany a chce mieczem twym groić przeklęte pogany niechciej wętpic masz tkie coc tego pomoga których turcy w wołochy znają siłe sroga bo im wielkość wojska ich nic nie sroga była a jaki szwank w wołoszchech od nich słwny wzięła nieważ sobie wielkośći tej zgraje przeklęty boś ty król jest od boga /zwac ci mogę swięty gdyżci na chrzest kozone dał zducha świętego a z dawna cięnaznaczyłza króla polskiego to sławne imie twoje jawnie pawidało kiedy cię z wolej bożej stepanem nazwało a ta z grecka od wieka bóg okrził kozona bronże go tedy pilnie nie dawaj go szkodzić a poganom z królestwa  krześcian wywdzic przywiodek tu na pamięć człowieka zacnego rade/ktory nie ważył wojska ogromnego
	16 epaminnundas thebanus ,conspecto magno exercitu ,qui bono & prudente imperatore carebat:quanta belua dixit ,absq capite wiedz żenie masz głowy /botam nie masz boga zadrzeć musi przed tobą zła pogańska noga zleknie sie mężnej siły itwej dobry sprawy a o tej wszystkim dał znać /on król y mąż prawy dux bonus atqidem validus pugnator in armis alexandri dictum recitat plut. in vita eiusdem a gdyź cie bog z młodości w tym osobnie czwiczył ono męstwo najdują w tobie hektorowo po wszystkich stronach swiata masz takowe słowo ty tylko chciej a rokasz /masz ludzie po temu ten zły przeklęty narod niestraszny żadnemu dajże o królu zacny dobroci swej miarę a już wiedz jaką masz dać złym poganom wiareę oto cię sam bóg ostrzegł szkoda twych poddanych za twego panowania już pomordowanych za krem dziadek niewinnych sam ich gromić będzie któremi psy karmili po swych flatach wszędzie niech cię ruszy płacz matek  a z twej powinności powści sie niewinnych dusz y swej zelżywości wejźrzysz też zacny królu w sprawy przodków twoich którem ja krótko wspominał tych to wierszach moich nasladujże clotliwych a bądz królem prawym jakoć agezylaus król naukę podał a chce by przełożony każdy ją zachował erga rebellantes audacia ,ergafubiectos beneuolentia vti, imperatoris officiu este dicebat.plut. in greco:apo obacze też y miast swych wpominki zacne od onych rzadnych królów za ich sprawy znaczne: jakowymi je skarby za to opatrzyli a statecznośćy wiare czym im nagrodzili tho ujżrzawszy  o panie zostaw też po sobie coby tu nieśmiertelna  sławę niosło tobie z kądby błogosławienstwo odniosł nieskończone apo swej pracy osiadł gmachy święte one waszej królewskiej jasności wierny poddany bartosz paprocki
	17 do łaskawego czytelnika krótka przedmowa enipodes widział raz młodzienca jednego mówił wspomonając te słowado niego widząc iż ksiąg grumade przed sobą  położył z sukiem mówił do niego /młodościego trwożył non ciftae fed pectori, jakoby znać dając nauczonym takiego nie opowiadając który by miał wiele ksiąg/ae te prawdziwie w którychnawmyśle wszystka mądrość żywie toż sokrates z inszymi nam rozkazywali mówiąc /bymy w pamięci  to zawsze pisali co podali na księgach /a z tąd sie zacnymi także jako y oni ojczyznie stawiemy ja widząc nie po temu terazniejsze lata gdyż sie insza zabawa już chwyciła świata iż nie w czytaniu ludzie ksiąg dziś swój wiek bawia ale w sprawach nikczenmnych wszytek żywot trawia krociuchno dla przysłości  strzegać obydzenia nichcąc citeż swym wierszem czynic przedłużenia abyś był tym chętliwszy aż pilnością czytał
	18 oto kiedy go pytał jeden na rozmowie zostawił mu naukę wtym krociuchnym słowie nobilitas quid effet sciscitanti : animae , respodit ,& corporis bona temperies .sto :ser .84 aleć trudno jak mniemam na to sie sposobić a to twoje slachectwo to sie sposobić ato twje slachectwo tą naukę zdobyć a sam tak musisz mówic przyznaćsie do tego iżeć trudno odstępić zwyczaju czystego naktorymeś rozkosznie młodość swą wychował jakoś na świat narodzon nędzy nie hołdował wołaja na cie z dawna przyjacielsko dosyć ludzie mądrzy /z ich prośby nie chciej sie wnosić jakodyonizyus on wielki soffista sam poznasz iż nauka jego we wszem ista familiaribus dicere confueuit : mel fumo digito non caua manu gustandum effe .sentiens voluptates quam parciffime admittendas lecz my auidissime na to naważamy quae breui auferenda  od nas jawnie znamy a onoby odmienić dobrze dumy hardy a nie schodzić nam z świata takowymi smardy a tako niedbałymi o sprawy poczciwe które gdymy pomrzemy niech zostana żywe ale tylko niestetysz do konia hardego podobne myśli nasze do wołuprostego kthore tylko z wrody a zpiękności chwała na takaż zawsze chwałę oczy nasze gala czytaj gdy z filosoffy  młodzieniec mądrymy rozmawiał : co za ludzie nazywa zacnymi owiedział dyogenes : to są nazacniejszy co na świecie wzgardzają żywot roskoszniejszy stroje zbytne pstrociny wymyslne potrawy w prożnej chwale  w bogactwach co nichcą zabawy coż tu myślisz nieboże komu sie chcesz milić a do jakiej zacności chec swoje przychylic jeśliż w równey z zwięrzęty tu zostać doczesznie czy być ludziem podobny / a być sławnywiecznie antagenes on baczny / jak cie żąda  o to który sławe droższa być  powieda niż złoto mały przykład przeczytajtak zacnej nauki a chwyć sie z wielkąchęcią tej wczćiwej sztuki ita viuendum hominibus esse dixit :vt viui laudabiles fint mortui autem beati iudicentur .anto :melissa par 1 ferm :51
	19 ale nie taką chwałę on tu bracie chwali na jaką tą wspaniała ossoba twa gali nie chwali on sobola / ni złotej obroży same cnotenie jedwab on szacuje drożej a powieda / na twą myśl /słowy krociuchnymi/ co to hwalon być żądasz tu wsty ludzkiemi cum me multi laudant tum me nulliusrecij esse iudico cum pauci,bonum & egremium virum me esse puto maximus ferm :43 a tak y ty moj bracie /niedbaj na te słowa jeśli złe /jeśli dobre mowi glupia głowa: bo kiedy cię złychwali /już sie lękaj tego abyś jemu podobny nie był w sprawach jego antystenes mąż zacny /gdy mu powiedziano: powiedział człowiek zacny /jakby przelękniony iż namniej nie był content z jego chwały onej vereor ,inquit,ne quid imprudens fecerim mali: fentiens a taibus neminem laudari , nifi ob infignia malefcta laer : lib 6 cap :1 niedbajże gdy cię chwali człowiek podłejceny wystrzegaj sie mój bracie towarzystwa ztymi którzy sie po biesiadach nikczemnych tułaja a ciebie miłościwym zacnym nazywają towarzyskim y hojnym panięciem łaskawym ty jeśli sie w tym kochasz jesteś błaznem prwym ale kiedy cie chwali mąż wielkiej radości kiedy go ociec chwalił /nie jak dziś /z moiłości ale dlajego wielkich cnoth y spraw poczciwych dał świadectwo z baczeniem z wst swoich prawdziwych za comu syn dziękował y dosyć rostropnie mówiąc kniemu te słowa z radością ochotnie laetus sum laudari me abs te pater laudato viro : a malis enim laudari , non laus fed dedecus esse putatur cicero luceio aty chwałe nigdy niedbaj takowego któryby przed tym nie był xchwalon od mądrego: jako króla fillpa /kiedy wychwalali posłowie athenijenscy w czym przodek dawali w gładkości w wczynności a co nawiętszego by nawiętsza wypije aż do dna samego
	20 jak prętko demosthenes zgromił one pany mówiąc nie przysłusza to na slachetne stany bo gładkość nie męszczynznie przystoj niewiastam a facundya także także należy zoffistam a to coście okrzycili w nim nazacniejszego zową dobrzy nie króla łotra byc jawnego słuchajże tu rozsadku człowieka mądrego w tym co ty to nazywasz być najleszego bo dziś wrodziwego godnym nazywają dratnikowi hojność takż przysadzją obrzercy temu gdy pytano człowieka zacnego democritus :pecudumnobilitas,in bono vaidoc corporis habitu fita eft : hominum autem in bonitate morum stob : ferm :84 na wrodę wczłowiecze niemasz nic milszego wszatoż nad nie jusz mi wierz niemasz nic krotszego ta prętko jako woda od ciebie wpłynie alic twoja nadzieja twekochanie zginie zbytni także hojności comasz za pożytek bog każdego pokarać chce jawnie za zbytek bo wtakowej hojności w jakiej ci widają nie hojnym marnotrawca tego nazywają non vias vt edas ,fededas vt viure pofsis socratis dictum pijanic też mój bracie patrzaj zacnych dotes iż sa   /neque corporis nec mentis compotes vinum immodicepotatum adimit homini recrumiudicium   athen :lib 9 to mówi anarcharsis słuchajże drugiego soffokleta gdy przed nim chwalono jednego poéta który pijał pisał wierszów wiele rzekł na onę ich chwałę takie słowa śmiele etfi bene scribit ,ignorat tamen quid scribat stob:ferm 16 otoż słuchaj dekretu o tych twych roskoszach ze bywały w mądrych na dziwnych rokoszach a coby je chwalić miał nie nalazł sie taki brzydzili sie takimi zacnymi przyfinaki a ty będącczłowiekiem teraz krześciańskim zgodz sie taką stałością z tym mędrcem pogańskim
	21 którą dał młodziencowi kiedy z nim rokował chcąc aby tę radę swą na ten wiek dochował cum quidam adolescent dixiset ,magnum esse fi quis quae concupiscat affequeretur : respndit multomagis est eorum, quę non decent concupiscere max : ferm :3 nie miejże otym pieczej tej co sie niegodzi bo tak wiedziż zacności twejto barzo szkodźi niechaj na to twoja mysśl będzie nasadzona ta wspaniała serce twe niech osiędzie duma wzgardzi pijaństwo przeklęte niepotrzebne boje porzuć y te wymyślne nie potrzebne stroje : wzgardź y hojność bezmierna /a miej sie do tego co ci naszy mistrzowie zową być lepszego jako on antystenes innych także wiele powiedając y wożąc każdego w tym śmiele virtutem essearmaturam, quae detrahi non potest : enfis enim & clypeus excutiuntur , sapiens autem ac virtute praeditus nunquam , eaq vinci non potest laer . lib 6 ca 1 prawda iż seam ze wstydem dziś wzywasztego gdy czytasz o twym przodku co nie foremnego toż rozumiej napotym o tych co po tobie będą czytaćsprawytwe nieku inyslene sobie masztu to naukę /jak masz przyjazd do sławy będzieszli podług niej żył będziesz człowiek prawy co mówił ten filosoff na on czas z drugimi którzychcieli by wiecznie  tu byli sławnymi epitectus interrogatus ,quo pacto quis honestam famam affequi potest :respondit,si vis bene audire , difcito bene loqui : cum bene loqui didiceris , recre facere conato: & hoc modo bonam famam aquires otoźiuź masz stateczną y pewną naukę , do sławy niemiertelnej nie omylna sztukę chociaż będziesz rodzaju ze wszech nagrubszego cnota ta cię wczyni każdemu townego najdźieszteż tu przodki swe kędy sie rodzili a wżdy dlacnoty welkim stanom rowni byli : atak ty nasladuj tych ktorzy w swej zacnośći zywot wiedli slachetny w wielkiej pobożności tedy sie nie omylnie z ich żywotów sprawisz jako swojej zacności y herbu poprawisz
	22 obaczysz tu przygane wielką nie jednemu awszakze ta nie wadzi dobrze żywiącemu nie wstydaj sie iż przodka twego szewcem zwano któremu ten twój klejnot najpierwej nadano ale sie chlub bespiecenie iż przodki twe cnota wynioższy pozbawiła nedznego żywota : ciebie na wszem zrównała s stany wiemożnymi nie bogactwy sprawami twymi poczciwymi a tobie ktoryś sie to wielmożnie urodził stysz jakoć człowiek zacny w tym chlube zagrodził socrates frequenter dicere folebat:neque frumentum optimum iudicamus ,quod in pulcherrimo agro natum est ,fed quod comode nutrit : neque virum bonum   , aut  amicum beneuolum,qui genere clarus est,fed qui moribus egregijs fuerit  stob :fer:84 a tak już tu chciej wiedziesz mój bracie jedyny nie zacnością  kształwnych domów my zacnymi maysie tu ozywać gdyż to nieważy nic chociażby sie też y śród raju miał urodzić jak mówił issikrates hermodiusowi z bogactw tylko zrodziców zacnemu mężowi gdy mu oto  przymawiał iż sie podło rodził jako mu prętko mowe przestroną zagrodżił meum,inquit,iphicrates genus a me originem habet,tuum vero in te desijt plut : ingraeco apoph: haec est enim nobilits vera ,quae non maiorum nostrorum ,fed anostrisvirtutibus,pficiscitur pulcherrimum enim genus nobilitatis est,quam fibi quifq fuis proprijs virtutibus concilat, necfefellit ojca także onego wspaniałej wymowy gdy go drudzy drudzy gromili wszetecznymi słowy iż od podłych rodzicówimie jego było które sie tu po światu głosno rozszeżyło jaka piękna wymowa  z tak szlachetnej głowej która podał prostakom krociuchnymi słowy: satiusest ,inquit,meis geflis florere ,quam maiorum opinione vti , & ita viuere, vt sim posteris meis nobilitatis initium, &  virtutis exemplum  ,cicero in oratione contra salustium a tak już tu chciej wiedziesz mój bracie jedyny nie zacnością  kształwnych domów my zacnymi maysie tu ozywać gdyż to nieważy nic chociażby sie też y śród raju miał urodzić jak mówił issikrates hermodiusowi z bogactw tylko zrodziców zacnemu mężowi gdy mu oto  przymawiał iż sie podło rodził jako mu prętko mowe przestroną zagrodżił meum,inquit,iphicrates genus a me originem habet,tuum vero in te desijt plut : ingraeco apoph: haec est enim nobilits vera ,quae non maiorum nostrorum ,fed anostrisvirtutibus,pficiscitur pulcherrimum enim genus nobilitatis est,quam fibi quifq fuis proprijs virtutibus concilat, necfefellit ojca także onego wspaniałej wymowy gdy go drudzy drudzy gromili wszetecznymi słowy iż od podłych rodzicówimie jego było które sie tu po światu głosno rozszeżyło jaka piękna wymowa  z tak szlachetnej głowej która podał prostakom krociuchnymi słowy: satiusest ,inquit,meis geflis florere ,quam maiorum opinione vti , & ita viuere, vt sim posteris meis nobilitatis initium, &  virtutis exemplum  ,cicero in oratione contra salustium toż sokrates powiedział gdy mu wymamiano iż sm tylko zacny był  ojca nędznym zwano ob id ipsum,debui magis laudari, &in admiratione esse, quod a me genus praeclarum initium coepit anton : in melif par :2 fer 79
	23 ale ci własną cnotą sławy dostawali nie tak jako dziś u nas złotem kupowali: da wnet tysiąc da y dwabyle mu ski dano a ktemu miłościwym panem nazywano a tu filozoff zacny nam naukę dawa a z tąd sławę y zacność każdemu przyznawa cicero sibi proprie & solum honorem aestimari dicebat quem quis neque maiorum comendatione  neque palterius calamitatem   affecutus fit cicero in philipicis jesliż cię sama cnota zacnym nieuczyni u sławy slachetności dobrej nie przyczyni nie pomożec ten klejnot na twj ręce złoty kiedy we wnątrz nie najdzie y za szeląg cnoty nałoć y potych liściech co je chowasz w strzyni na szlachectwo zrównać chcesz w cnocie zasiadłymi a owo tu bliżniego oszukać chęć w tobie czego ty za niecnotę nie doczytasz sobie: nie dla tegoć łancucha nie dla ych klejnotów ani dla spraw slachetnych wiedz iż jest nazwany a nie dla tej jedwabnej ale ci własną cnotą sławy dostawali nie tak jako dziś u nas złotem kupowali: da wnet tysiąc da y dwabyle mu ski dano a ktemu miłościwym panem nazywano a tu filozoff zacny nam naukę dawa a z tąd sławę y zacność każdemu przyznawa cicero sibi proprie & solum honorem aestimari dicebat quem quis neque maiorum comendatione  neque palterius calamitatem   affecutus fit cicero in philipicis jesliż cię sama cnota zacnym nieuczyni u sławy slachetności dobrej nie przyczyni nie pomożec ten klejnot na twj ręce złoty kiedy we wnątrz nie najdzie y za szeląg cnoty nałoć y potych liściech co je chowasz w strzyni na szlachectwo zrównać chcesz w cnocie zasiadłymi a owo tu bliżniego oszukać chęć w tobie czego ty za niecnotę nie doczytasz sobie: nie dla tegoć łancucha nie dla ych klejnotów ani dla spraw slachetnych wiedz iż jest nazwany a nie dla tej jedwabnej suknie szachowanej oto masz y naukę cesarza zacnego jakiej byławażności pstra szata w niego vestitus infignis ac molis,vexilum, superbiaenidsq luxuriae est  , av gusti caefaris vulgatssimu dictum jesliże o tym myślisz  chcesz być wiecznie sławny czytaj sobie ten dekret sokratesów dawny poznasz  że będą lepsze na szlachetswolisty gdy weźmies taki umyśł być na sercu czy stysocrates hancviam ad gloriam proximam & quali com pendiariam, dicebat: si quisque id ageret ,vt qualis haberi velet , talis esset cicero libro 2 officiorum a kiedy tak żyć będziesz two zacnesprawy rośławią zacność twoję będziesz ślachcic prawy przyjdziesz ku wielkiej sławie ku wielkiejzacności a wszech ludzi na świecie nabędziesz miłości
	24 andreas voluczkis.r.m. poeta laureatus ,in hoc virtutis theatrum qui fit sole rubens nitidaq in fronte ferenus iste decor vel quae forma venuftarogas quae facies cuis laeto flagrantia vifu ceu clara phoebi ,lumina luce micant miraris forfan cui marte instructa superbo dent tot victrices agmina faeua manus nostin virtutem fic fascibus imperat ill a sic gerit indomita septra ,decoramanu auratoq fedens folio radnśq corufco sic donat meritis praemia larga viris virtutem spectas fed quae nam pignora verae quaeris adhuc credo ,nobilitatis habet hic genus aligerum ,rapidas hic cerne volucres et cumfoluiagis ,aspera faxa ,ferissrant bellatrices aquilae feuiqleones sed qui vltro rabiemdeposuere fuam explicat hic picatas ales iunonia pennas et canit arguta voce canorus olor vnguibs armatum virgo hic conscendit in vrsum cum'q auido ,mitis stas fimul agne,lupo quid plura haecnostrae clariscimastemmata gentis hic verus verae nobilitats honos nc dubita fuerat praestans ,& rebus agendis velox ,magnanimi pectoris ingenium cui data funt signa haec titulis ornata superbis quae libertatis nunc peperere cecus simon simonius leopolie lectoris haec primordia ,stemmatum polonae gentis,tempus edax,diesq longa nullius memores coegerat iam lethaei ,latitae ad,amnis,vndas fortascisq perenniterbibiscent longaobliuia : ni papr ociana extracta ,e tenebris,manu fuissent cuius, fi excuipies ,amice lector non ingrato animo leum hanc opellam est certe meliora post daturus sin vero rigidae nimis fuero frontis iudicio,voleslibrare illius studia haec profecta amore ex fummo in patriam: bonoq mufas communi,fatis &super sauentes feres e digitis tribus mariscam
	25 temuco te księgi czytać będzie /aby on wiedział dla czego są sprawione ani zacni rzymanie /na to więc godzili aby ludzie cnot dobrych wiecznie sławni byli słupy na wiecznąpamięć  nad groby stawiali by sie drudzy chętliwie do dobrych spraw brali tak ja też tu słupy te kładę przedtwe oczy Źybyś nie dał swej woli nad sobą tejmocy aby sprawy przodkówtwych w tobe zatłumiała owszym patrząc na zącne k zacniejszym chęć dała a kiedy też obaczysz iżprzodek w czym błądził tym sie brzydź a staraj sie by dobrze rządził do tegoż ale mając z tho rozumu abym co mądrego napisał tu w te księgi z dowcipu swojego bo niestało nauki na pisma głębokie abyśc świata wszystkiego kraje tak szerokie trudno mnieprostakowi czytelniku miły w głowie ani w kalecie niemąm nato siły a czegom nie jest świadom tym sie nie chece bawić to o czym wiem dowodniejako ojczyc prawy spisałemci rycerstwa tu polskiego sprawy które kiedy obaczyć przyznasz mi prawdziwie iż to jest własne gniazdo tędy cnota żywie
	26 page ou bien mal scannée, ou effacée au cours de l'histoire
	27 masz tu naprzód jako sie tho zacne królestwo polskie zaczęło  kto rozszerzył na dłuż yna szerz granice jego według dawnych historyków opisania .roku po narodzeniu na świat syna bożego  550 roku opisanego kroniki znać dają dwóch mężów serc wspaniałych krótko wspominiają lecha z czechem  narodu był słowienskiego ci wyszli z ilirje od wojska wielkiego z poczty swymi na zachód  tam sie położyli orzek albis/wesery miasto założyli
	28 założyli y zamek /dziś to bremen zowa który był w onym wieku niemieckich miast głowa tamże zohymi wojski czas nie mały trwali miasta /zamki niemieckie po swoie moc brali czech na gorze dunaia którzy benną zwali został potem tekraje bohemi nazwali pośiądzaraz ratuszy, misno, luzacya wszystkie zacna obfitą   ziemię morawija lech od początku wisły /y od rzeki odry na pułnocy /na zachód słońca wziąłdział szczobry gdzie dziś polska y slasko /prusy/y MARGRABSTWO jako PRAWY PAN DZIEDZIC rozszerżał t państwo pomorany melburga także alsacya sląska ziemia /kaszubska theż y kurlandya inszych kśięstw y ziem wiele wziął rycerskim boiem a trzymał to czas długi za wielkiem pokojem a niemając sąsiada od miejca onego sam panowal do morza aż do sarmackiego począ tek orła klejnotu  sławnego królestwa polskiego założenie najpierwszego miasta y zamku gniezna iż spokoiwszy przez miecz lech swoje dzierżawy jeździł pomiejscach pustych jako dziedzic prawy opatrując przedniejszym miejsca godne miastom /zamkom główniejszym osady podobne obrat między jeziory /gdzie gniezno założył do wielkości orlich gniazd /to mu imie włożył zaraz kazał chorągwie orły pomalować apo bronach v zamku kazał gorysomwać wnet ciołka zepsowano czym sie pieczętował orła za herb potomkom newieczny czas schował wisymirus syn lecha ksiąźęcia y monarchy polskiego lech nam najmniej niewydał męstwem przodka swego światkiem dunski kroikarz jestfortuny jego gdy z nim ich król sywardus był niemałej trwodze kiedy bitwe stoczyli na głębokiej wodzie wiele duńczykówpobił y w morzu potopił ten okrętw którem król byłsam wisimier wchpił ale mu sie sywardus mknął prędko w łodzi widząc iż mudo do szyje śmiele z mieczem godzi
	29 o inszych potomkach lechowych to szlachetne potomstwo męża tak sławnego godnoby wspominania dla dobrych spraw jego aleiż kronikarze tego zaniedbali mam imion /także y spraw ich nie opisali wszakoź insze narody o nich wielkiej cnocie półtora sta w pokoju lat rozkazowali a od królów /od księżętach postronnych dań brali po zesź ciu potomsta lechowego /dwanaście wojewód byli sprawcai tegosławnego królestwa
	30 krok męż zacny /piszę go z rodu chechowego mężny/thakże porzędny był czasu onego a iż rycerstwo polskie the w nim godność znali aby panem ich zostało to go ządali wdzdięcznie to od nich wziększy radził pilnie o tym jak by sam był w pokoju ypotmstwo potym kęł osadzał pustynie  miasthzamków przymniażał granicznikom sie srogim ymężnym pokazał czechy wespół zpolaki miał w swojej dzierżawiej rzą dził wszystki rostropnie y dosyć łaskawie zalożył  miasto zacne od iminia swego kraków y tam stolica była własna jego smoka który tak w ludziech w bydle czynił szkody otruł a thym wytrącił niemał roschody umarł sam potomkami zostawiłdwa syny grakusa y lecha /wande trzecią dziewkę  z nimi z żłościąwszystkich schowan /na górze lasotnie grakusa chcieli panem zaraz mieć ochotnie czego zajźrząc brach młodzy /włowy znim zajechał zabił go sam nazamek przeciuchno przyjecał gdysietego rycerstwo pewnie dowiedzieli wygnali a w ziemi swej cierpiec go niechcieli wanda dziewka królowa po bracie potomkiem zstała która dla cnoty y pokory rycerstwo polskie sobie za pana wzięli roku 730 wanda która potomkiem po bracia została przy urodzie osobnej cnote wielką miała od wszystkich jednostajnie za pana obrana a ktemu taka wolnośx= była kjej przydana aby wzięła za męża kogoby zechciała a tego panem polsszcze iżeby podała
	31 panna iż bogom przedtym czystość poślubiła sama panstwo ojczyste rostropnie rządziła stali do niej książęta o to jej żądając a potym sie y przez moc tego domagając ona strzegać czystości w tym stateczna była kytogara y z wojskiem dwa krocz poraziła sama sie potajmnie w wiśle utopiła by jej przez moc nie wszystko co bogom slubiła potym ciała dobywszy z rzeki tak głębokiej usypawszy na polu pagórek wysoki obyczajem pogańskim ciało spalono uczciwość jak najej stan słusza uczyniono po świerci wandy dwanaściewojewód rządzili po wtore to sł awnekrólestwo / co tako y pierwej było z wielką szkodąjego  roku 31 po śmierci zacnej wandy szczedwszy sie w gromadę by rychło pana mieli uczynili radę zacne polskie rycerstwo /gdy si nie sgdzili najednego /dwanaście sprawc w nim uczynili ale im to pociechy źadnej nie przyniosło ubowiem wielkość panówwielki kłopot wniosło co mieli inszym bronić tosobie czynili dawszy pokój sąsiadom sami sieburzyli leszko pierwszy /po którem znając rycerstwowielką godność gdy fortelem nieprzyjacióy w lysej góry poraził iż miał w sobie mźstwo /dowcip wielki jednostajnie sie zwóliwszy za pana obrali roku 750
	32 przemisław co goleszkiem najpierwszym wali gdy męstwo jego wielkie polacy poznali zarazem go pana wszyscy wzięli zgodnie słyżyła muna wszystkim fortuna łagodnie trzydieści lath panował potomka żadnego umarłniezostawiwszy :mądra sprawa jego sama tylko sostała w wiecznej pamięci a wierze iż godlatej wźięli sobie świeci po świeci leszka pierwszego/gdy niemogli zgodnie panaobrać /postawili koronę na słupie /uczynili dekret /kto by pierwej dosłupa przybieżał /a wziął korone /ten miał  być panem polszcze /czego leszek chytry fortelnie dokazał ale rzeczy kaźde /które nie z boga przystojnie nabyte /rychło giną roku 780
	33 gdy polacy bez panawtym to czasie byli sejm na obranie tego w krakowie złożyli iż sieniemogli wszyscy na jednego sgodzić rozkazali korone na slup wielki włożyć akto naprzó d przybieżą po one korone temu sie wszyscy zaraz dać mieli w obrone leszek on placprzystroił gwoździami ostrymi sam ścieżkę bieżał na kres pewnę przed wszystkimi a został zaraz panem podług ich wmowy wszakosz państwa rychło zwył /y ostradał głowy nazajutrz dwa młodzieńcy o zaktad biegali na oczym miejscu kędy pana obierali trafił jeden na gwoździe pokłów sobie nogi stanął prawie w pułkręsu /usiadł poble drogi mówiąc iż za wygranie ja tobie nie dawam ale drodze zdradliwej tho samej przyznawam od którejem na zdrowiu pokaran okrutnie a dla tegom w pułkręsu tu usiadł tak smutnie potym sie oto swarzac przyszli bo orzębu gdzie zarazem y zdrady doznano /y błędu zaraz pana zrzucili świeżo obranego a obrali człowieka cnociepoddanego obyczaje królewskie wneth sie w nim wziąziły onej wielkiej pokory cnoty nieobięły gdy na stolec królewski siadł /miał to na pieszy iż mu na czas zwierzono tych poważnych rzeczy patrzał na on swój ubior /w którem przedtym  chadzał u myśl swa z onę pierwsza pilnie zgadzał
	34 nie przeglą dał w bogich w onym zacnym stanie pomnięc zdradna fortuna wszystko ręczo łamie leszko trzeci syn leszka wtórego dla dobrycspraw ojcowskich /na monarchija polską obran roku 805 bóg mając na baczeniu ojca cnotliwego posadził na toż miejsce y potomka jego który cnoty ojcowskie dobroci niezmienił bronicgranic tych tu państw namniej sie nie lenił z węgry wiodąc sęsiectwo dobre /niemce gromił a tyni łaskę u karla wielkiego brońił obrócił sie nan mocą z niemałymi wokski zabit u rzeki odryten zacny wodz polski wszakoż potomstwo jego /tu czas długi żyło synów liczba dwadzieścia jeden spetna było popiel syn leszka trzeciego /po ojcu polszcze panował roku 815 ten daleko ojcowskich spraw sie był odstrzelił a snadź mu ich bóg z goła nammniej nie udzielił korkoszk nasladował /które bardzo szkodzą bogu /ludziem /w ohyde takiego przywodza
	35 stolec przeniosłdo gniezna z krakowa księżęcy dla gor/chrstow/przejażdzkę tam sobie mierzęcy zbudowawszy kruszwice tam swój żywottrawił umarł a nic zacnego na świecie nie sprawił popiel wtóry/po ojcu zgodneie odwszystkiego rycerstwa obran z wolą księżąt niemieckich stryjów jego roku 830
	36 za wola wszystkich książąth /panów był obrany a rycerstwa wszystkiego na  pań stwo podany ale iż młodośćiego wroskoszgo wprawiła także w wielkie niedbalstwo /wszem go omierziła obawiając sie tego by państwa nie stracił z namowystej żony swej z niecnotę sie zbracił potruł stryje którzy goz tych błędów karali by mu państwa wydarwszy inszemu niedali ale bog który  nierad/tak słych rzeczy widzi a wszetecznością ludzką bezmiernie sie brzydźisz pomścieł sie krwie niewinnej /ojca takżesyny skarmił wielkością myszy /zła królowa z nimi do czytelnika pan bóg z wieka zwykł czynić /rad cnote pomnaża a obłudne przewotne /z miejsc poważnych zraża jak tu o tym masz znacene y prawdziwe sprawy był zawsze srogchytrzelkom /dobrym był łaskawy niechciał abyniecnota gore w polszcze miała raczę pomstę odniego /y dość srogę bała wszakoż to nasnie ruszy /by cudna przygoda wściągaliśmy wych myśli /aż z swę własną szkodę piast kruszwicki /na monarchija polską obran człowiek acz narodu prostego / ale był cnot i spraw prawic swiętych /który czas długi rządził  ono państwo y po nim potomstwojego roku 842
	37 po tak mizernym ześciu popiela wtorego ono zacne rycrstwonarodu polskiego ziechalisie w gromadę chcąc inego obrać do kruszwicy a jemu w obrone siepoddać zgoda zrazu na zacn księżęta niedoszła w dom człowieka prostego wszyskich mysli wniosła ukazał bóg dostatekwielki wielki w domu jego w chlebie /w mięsie /y w trunku od sprzętu wszelkiego tegopiast wszystkim hojnie wmaluczki chałupie dawał z wielką ochotą onej wielkiej kupie tak takobsitąspiżarnię wszyscy obaczywszy wzięli zaraz za panaszgodnie sie zwolwszy semowit piastow syn/po ojcu na monarchija polskaobran roku 895 piast wieku sto dwadziścia jusz /mądrość była znana w rycerskich sprawach także był dobrze ćwiczony dawali mu dań wielką wszyscy  zkaźdej strony królowie y książęta  śmierć go zwojowała a barzo w młodym wieku z świata go porwała leszko czwarty syn semowitów /na monarchija polską po ojcu bardzo młodo obran /którego sprawce rządzili aż do prawego baczenia roku 902
	38 leszko czwarty nie wydał  cnocie ojca swego którego był obumarl tak niedorosłego ale pomniąć nadobre przodkow jego sprawy szczęścił na wszem młodości jego /bog łaskawy posadził gona miejscu zacnych przodków  jego a był prawy wodz polski /na wszem baczny z niego zostawiwszy potomka po sobie ne świecie uarł takżejak ojciec /bardzo w młodem lecie zemomisław syn leszka czwartego /po ojcu na monarchją obran roku 921
	39 ale odmienił żwota  y ten cnotliwego nie wydał w dobrych sprawach ojca ślachetnego widząc pan wnim postępki na swem prawie świete omyślił w rychle zetrzecz /bałwan przeklęte a obróczicć ten narod sobie na posługi/ szerzyć gi w tasceswojej /prez czasbardzo długi syn slepo urodzon ziawił te nowiny już  pan chciał mieć polskę rychło /w sprawe innej mieszko syn zemomisławów /które sie slepo urodził na monarchija polskę oran roku 962 dąbrowka żna jego dziewka księżęcia czeskiego bolesław yn którego potym rus nazwalichrobry przez tego bog ukaał do zbawienia droge dla czego krolem swiętym mianować go mogę chcąc dostać dobrejzony /wnet przyjął przy nim wszystko rycerstwo : a bałwan przeklęty nie panował im więcej już w świętym kościele słowo pańskie kwitnęło :bronli go śmiele a tak sie gochwycieli sercy prawdziwymi ze o nie wszyscy pomrzeć byli gotowymi potym wiel kościołów w polszcze nabudował miasta /wsi/y dochody wielkie im fundował zostawił temu państwu potomka mężnego jego srawy będą trwać /do czasu wiecznego
	40 to sie poczynają historye herbów sławnego rycerstwa polskiego y niktórych dawność y wście do polski /różnych państw: pod kthóremi zaraz najdziesz domy co przeniejsze którzy ich używają a naprzód topor klejnot dawny polski który dla jegodawności nazywają strrza ten ma być białyw czerwnym polu stemmata permulti referant mauortia quamuis maxima mairum    terra plona tenes m,c tym prze jego dawność są powieści róźne acz ku prawdze podobne /ja mniemam iż próżne bacząc możność y zacność przogsków herbu tego którzy scie narodu są a nie podłego co z rozumisz znapisów z tych tytułów wielkich mężni  mądrzyna służbach tejkorony wszelkich bywali toporowie z dwna przedniejszymi wszak ydziś mają przodek w polszcze pred innymi a tu masz historyą o początku tego klejnotu krótc opisana jadąc w łowy lech czwarty zabądził z przygody trafił potym do ml)yna nie na pewe gody niesłuchał gospodarza gdy sieść zasrot kazał za co u sie y srogim y przytrzym pokazał traciwszy go saszyjię rzekł słuchaj starszego tego potym nauczysz u siebie drugiego siadł on zacny monarcha a iż dał przyczynę począł żartemomawiać one swoje wne młynarz pana nie znając dość hojnie częstował nazajutrz odprowadził ktemu udarował prosił teź cześć leszek mnynarza onego myślił jak by mu oddać one srogość jego